Za 48 h w stolicy Japonii (Tokio) sportowcy z całego świata zaczną rywalizację w igrzyskach olimpijskich. Niestety na trybunach nie będą słyszeć dopingu. Jako kibice przed olimpiadą zapoznajmy się z ciekawostkami olimpijskimi.
Co oznaczają kółka olimpijskie
Pięć połączonych ze sobą kółek olimpijskich: w kolorach niebieskim, czarnym, czerwonym – na górze i żółtym oraz zielonym – na dole, symbolizujących pięć kontynentów: Europę, Afrykę, Amerykę, Azję i Australię, to pomysł twórcy nowożytnych igrzysk, francuskiego barona Pierre’a de Coubertina z 1914 roku. Według niego miały one „łączyć się ze sobą w przyjaźni”. Przynajmniej jeden z tych kolorów obecny jest na fladze każdego państwa uczestniczącego w igrzyskach.
Jak brzmi motto olimpijskie z 1920 roku
Olimpijskie motto baron de Coubertin zapożyczył z prac swego przyjaciela, dominikanina Henri’ego Didona (1840-1900). Łacińskie „Citius, Altius, Fortius” znaczy: „szybciej, wyżej, silniej”. Od igrzysk 1920 roku w Antwerpii uznane zostało za oficjalne hasło olimpijskiej rywalizacji.
Gdzie składano przysięgę olimpijską
Przysięgę olimpijską, napisaną przez de Coubertina, składał po raz pierwszy w imieniu wszystkich sportowców belgijski szermierz Victor Boin podczas ceremonii otwarcia igrzysk w 1920 roku w Antwerpii.
W którym roku po raz pierwszy zapalano znicz olimpijski
Ogień, zapalany od promieni słonecznych w ruinach świątyni Hery w Olimpii, po raz pierwszy zapłonął na stadionie w Amsterdamie w 1928 roku. Symbolizuje czystość igrzysk i dążenie do perfekcji w rywalizacji sportowej. Po raz pierwszy był niesiony przez uczestników sztafety do Stadionu Olimpijskiego w Berlinie w 1936 roku. Sztafeta ma stanowić łącznik między antycznymi igrzyskami a ich nowożytną kontynuacją.
Kto napisał hymn olimpijski
Hymn, grany podczas wciągania na maszt flagi z pięcioma kółkami, skomponował Grek Spyros Samaras, a słowa napisał jego rodak Kostas Palamas. Po raz pierwszy wykonano go podczas Igrzysk I Olimpiady w Atenach w 1896 roku, ale do 1957 roku nie był uznawany przez MKOl za oficjalny hymn igrzysk.
Gdzie odbyła się pierwsza parada sportowców
Tradycja parad sportowców, którzy niosą flagi swoich państw, narodziła się w Atenach 1906 roku, ale dopiero dwa lata później w Londynie odbyła się pierwsza taka defilada podczas otwarcia igrzysk olimpijskich. Nie zawsze jednak wszystko przebiegało bezproblemowo.
W 1908 roku paradujący sportowcy mieli przejść obok loży królewskiej, gdzie na znak szacunku dla monarchy mieli pochylić w jego kierunku flagę narodową. Według legendy, Ralph Rose, który był amerykańskim chorążym, odmówił uczynienia tego gestu. Argumentując swój protest miał powiedzieć słynne zdanie: „Amerykańska flaga nie pochyla się przed żadnym ziemskim królem”.
Co się stało w 1948 z flagą Wielkiej Brytanii
40 lat później, także w stolicy Wielkiej Brytanii, niewiele brakowało, by ekipa gospodarzy przemaszerowała przez stadion bez żadnej flagi. Gdy okazało się, że wśród przywiezionych ciężarówką chorągwi zabrakło „Union Jacka”, w brytyjskim obozie zapanowała panika.
„Komendant wysłał mnie do swojego samochodu. Powiedział, że gdzieś z tyłu auta powinienem ją znaleźć. Wsiedliśmy do dżipa i przedzieraliśmy się przez tysiące kibiców, trąbiąc i krzycząc na nich w stresie” – wspominał Roger Bannister, który jako pierwszy w historii przebiegł milę w czasie poniżej czterech minut.
„Udało nam się znaleźć samochód, ale… okazało się, że nie mamy do niego kluczyków. Nie namyślając się wziąłem cegłę i rozbiłem szybę. Wszystko zobaczył policjant, który chciał interweniować, ale na szczęście był wśród nas sierżant wyjaśniając mu całą sytuację” – relacjonował zmarły w 2018 roku Bannister.
19-letni wówczas sportowiec dostarczył chorążemu flagę niemal równo z wymarszem ekipy na arenę. „Oto mój wkład w igrzyska w 1948 roku” – dodał z uśmiechem.
Jakie dwa państwa miały identyczne flagi w 1936 roku
W roku 1936 podczas parady w Berlinie reprezentanci Liechtensteinu i Haiti po raz pierwszy zorientowali się, że ich państwa mają identyczne flagi – dwa poziome pasy, z czego niebieski jest nad czerwonym. W efekcie niewielki europejski kraj postanowił dodać w lewym górnym rogu koronę, która widnieje na fladze do dziś. Od tego czasu również Haitańczycy zmodyfikowali wygląd swoich barw narodowych, dodając na środku niewielką palmę otoczoną sztandarami.
Jakie kraje toczyły wojnę domową w latach 40. XX wieku
Wojna domowa w Chinach w końcu lat 40. XX wieku podzieliła kraj na Chińską Republikę Ludową (CRC) i Republikę Chińską (RCH). Ta pierwsza odmówiła uczestnictwa w igrzyskach, protestując przeciwko dopuszczeniu do nich RCH. Oba państwa chciały przypisać sobie wyłączne prawo do występów pod nazwą „Chiny”.
W 1956 roku w wyniku sabotażu ze strony CRC sportowcy z wrogiego kraju nieśli flagę komunistycznych Chin – żółte gwiazdy na czerwonym tle – zamiast tej, którą zamierzali, przedstawiającej białe słońce zamknięte w małym niebieskim kwadracie na czerwonym tle.
Cztery lata później komitet olimpijski nakazał sportowcom z RCH wpisać na tablicy z nazwą kraju „Formosa” (obecnie Tajwan), ale reprezentanci nie dostosowali się do tego. W efekcie zaprezentowali się światu pod nazwą „Under Protest” („protestujący”). Dopiero w 1980 roku RCH przygotowała odrębną, różniącą się znacznie flagę olimpijską, dzięki czemu sportowcy z CRC mogli przyjechać do Los Angeles na igrzyska w 1984 oficjalnie jako reprezentacja Chin.
Ile mają medale olimpijskie milimetrów grubości i średnicy
Ostatnie autentycznie złote medale olimpijskie wręczano w Sztokholmie w 1912 roku. Projektowane są specjalnie na każde igrzyska. Powinny mieć co najmniej 3 mm grubości i 60 mm średnicy. Te za pierwsze miejsca są obecnie pokryte warstwą kruszcu o wadze 6 gramów, a za drugie wykonane są z 92,5-procentowego srebra.
Gdzie wprowadzono po raz pierwszy podium olimpijskie
Trzystopniowe podium olimpijskie, na którym są wręczane medale, wprowadzono po raz pierwszy w 1932 roku w igrzyskach w Los Angeles. Na najwyższym stopniu stanął 31 lipca Janusz Kusociński po zwycięstwie w biegu na dystansie 10 000 m.
W którym roku odbyła się pierwsza ceremonia otwarcia igrzysk
Pierwsza ceremonia otwarcia igrzysk miała miejsce w 1908 roku w Londynie. Defiladę podczas tej uroczystości prowadziła reprezentacja Grecji, a potem maszerowały pozostałe ekipy w alfabetycznej kolejności, na końcu zaś gospodarze imprezy. I tak pozostało do dziś.
Kto był pierwszym zwycięzcą nowożytnych igrzysk w Atenach
Pierwszym zwycięzcą nowożytnych igrzysk olimpijskich był w Atenach w 1896 roku Amerykanin James B. Connolly, który wygrał konkurs trójskoku.
Ile razy Brazylia zdobyła w piłce nożnej srebrnych medali
Piłka nożna to narodowy sport Brazylii, ale zawodnicy „Canarinhos” byli tylko trzykrotnie srebrnymi medalistami turniejów olimpijskich – w Los Angeles (1984), Seulu (1988) i Londynie (2012). Triumfowali dopiero w 2016 roku w Rio de Janeiro, pokonując w finale w serii rzutów karnych Niemców.
Jak zakończył się konkurs w skoku w dal w 1900 roku
Myer Prinstein zajął drugie miejsce w skoku w dal podczas igrzysk w 1900 roku w Paryżu, mimo że nie pojawił się w finale konkurencji. Amerykanin, student uniwersytetu w Syracuze, gorliwy katolik, nie chciał startować w niedzielnym konkursie. Ponieważ regulamin stanowił, że liczą się także skoki oddane w eliminacjach, jego wynik 7,17 m dał mu srebrny medal. Podobno był tak wściekły, że o centymetr wyprzedził go rodak Alvin Kraenzlein, iż zupełnie nie po chrześcijańsku go… spoliczkował.
Kto skoczył w 1924 roku w skoku w dal (pięciobój) rekord świata
W Paryżu, w igrzyskach 1924 roku, amerykański lekkoatleta Robert Le Gendre uzyskał w skoku w dal wynik lepszy od rekordu świata – 7,72 m, ale nie został mistrzem olimpijskim w tej konkurencji. Rezultat ten osiągnął bowiem w… pięcioboju, w którym zajął trzecie miejsce. Zwycięzca skoku w dal, rodak wieloboisty William DeHart Hubbard, osiągnął 7,44 m. Ówczesny rekordzista świata, inny Amerykanin Edward Orval Gourdin, szczycił się wynikiem 7,70 m.
Ile trwała walka zapaśnicza stylu klasycznego w 1912 roku
W igrzyskach 1912 roku w Sztokholmie zapaśnicy stylu klasycznego Fin Alfred Asikainen i Rosjanin Martin Klein zmagali się ponad… 11 godzin. Nie było wówczas limitowanego czasu walk. Klein w końcu zwyciężył, ale był tak wyczerpany, że nie zdołał wyjść na matę do finałowego pojedynku i został wicemistrzem olimpijskim.
Z jaką chorobą zdobyła srebrny medal Lisa Hartel w konkurencji ujeżdżeniu
Duńska amazonka Lis Hartel zdobyła srebrny medal igrzysk 1950 roku w Helsinkach w konkurencji ujeżdżenia, choć trzeba było wsadzać ją i zdejmować z siodła. Cierpiała bowiem na schorzenie kręgosłupa, wywołane przebytą w dzieciństwie chorobą polio.
Ile lekkoatletek zasłabło w biegu na 800 m w Amsterdamie
W 1928 roku w igrzyskach w Amsterdamie sześć z ośmiu startujących na 800 m biegaczek zasłabło po przekroczeniu linii mety. Kiepskie metody treningowe i ostre słońce sprawiły, że kobiety nie wytrzymały trudu rywalizacji na dwa okrążenia. Przerażeni działacze lekkoatletyczni i oficjele MKOl wykreślili z programu igrzysk, aż do 1960 roku, tak trudny dla pań dystans. Obecnie kobiety startują także w maratonie (42 km i 195 m).
W którym roku i gdzie ustanowiono długość maratonu, która do dnia dzisiejszego jest niezmienna
W igrzyskach 1908 roku w Londynie bieg maratoński wytyczono na trasie długości 26 mil (41 km i 843 m). Jednak organizatorzy postanowili zrobić ukłon wobec rodziny królewskiej i dystans przedłużono o 385 jardów (ok. 352 m), by meta wypadła na wprost loży. Koronowane głowy chciały obejrzeć zwycięzcę z bliska. Potem, w 1912 roku w Sztokholmie, powrócono do krótszego dystansu (40 km 75 m), by w 1920 w Antwerpii ponownie go wydłużyć. Od olimpiady w Paryżu w 1924 roku długość maratonu wynosi do dziś 42 km 195 m.
Co zrobił Francuz Leon Flameng w 1896 roku w wyścigu kolarskim
W pierwszych nowożytnych igrzyskach (Ateny 1896) Francuz Leon Flameng wykazał się rzadko spotykanym duchem sportu. Wypracował sobie ogromną przewagę nad rywalami podczas 100-kilometrowego wyścigu kolarskiego i wszyscy konkurenci z wyjątkiem jednego zrezygnowali z dalszej walki po 150 okrążeniach. Grek Georgios Kolettis był daleko z tyłu, a w dodatku w pewnym momencie jego rower się zepsuł. Gdy zobaczył to lider, przerwał jazdę i poczekał aż rywal otrzyma nowy rower i będzie mógł kontynuować ściganie. Flameng utrzymał przewagę sześciu okrążeń aż do mety, na której przywitano go oklaskami.
Czym była pokryta bieżnia lekkoatletyczna w 1900 roku
W Paryżu w 1900 roku organizacja zawodów pozostawiała wiele do życzenia, np. rywalizacja w pływaniu odbywała się w… Sekwanie. Co więcej, właściciele statków nie zgodzili się na zawieszenie działalności na czas wyścigów, w związku z czym sportowcy nie mieli rzeki na wyłączność. Z kolei bieżnia na stadionie lekkoatletycznym często pokryta była błotem, a ponadto regularnie „znikały” dyski i młoty.
Do czego doszło przed igrzyskami w Meksyku w 1968 roku
Przed igrzyskami w Meksyku w 1968 roku dochodziło do masowych protestów miejscowych studentów. Nie mogli oni pogodzić się, że tak wiele pieniędzy wydaje się na wydarzenie sportowe w tak biednym kraju. We wrześniu, miesiąc przed rozpoczęciem zawodów, protesty były tak silne, że przed uniwersytetem oraz stadionem olimpijskim pojawiły się czołgi. Strajkowało blisko pół miliona studentów i wykładowców. Wybuchały także strzelaniny, w których życie straciło według szacunków ponad 250 osób.
Jak miał na imię student, który dokonał samopodpalenia na Placu Wacława
W tym samym roku doszło do inwazji wojsk Związku Radzieckiego na Czechosłowację, kiedy to aktu samopodpalenia dokonał na Placu Wacława student Jan Palach. Wówczas do szefa MKOl Avery’ego Brundage’a wpłynął wniosek jednego z członków organizacji o zawieszenie ZSRR. Amerykanin odpowiedział: „Jeżeli każde naruszenie praw człowieka przez polityków miałoby się kończyć zakazem startu w imprezach sportowych, trzeba by było zapomnieć o wszelkich zawodach międzynarodowych”
Źródło: PAP
