Mecze derbowe na świecie przyciągają uwagę wielu kibiców i są jednymi z najważniejszych spotkań ligowych. Najczęściej potyczki te rozgrywają się pomiędzy dwoma klubami z tego samego miasta. Dla fanów są to najważniejsze mecze w sezonie, podczas których atmosfera jest bardzo gorąca. Niejednokrotnie podczas derbów dochodzi także do zamieszek. W tej serii przyglądamy się tym właśnie spotkaniom oraz grupom ultrasów z całego świata. W czwartej części zajmiemy się największymi derbami w Iranie.
Esteghlal – królowie Teheranu
Największymi meczami derbowymi w Iranie są spotkania pomiędzy dwoma drużynami z Teheranu – Persepolis oraz Esteghlal. Rywalizacja tych zespołów jest długowieczna i ma silne podłoże społeczne.
Estaghlal powstał w 1945 roku z inicjatywy kilku studentów oraz grupy atletów. Na początku klub miał skupiać się tylko na kolarstwie. Nawiązywała do tego także jego pierwsza nazwa – Docharkhe Savaran, co w języku perskim oznacza rowerzyści. Piłka nożna szybko stała się jednak jego wiodącym sportem. Swój pierwszy mecz rozegrali rok później, a już w 1947 sięgnęli po pierwszy w historii puchar. Zainteresowanie piłką nożną stawało się coraz większe, a klub rósł na sile. W 1949 roku zdecydowano się zmienić jego nazwę na Taj (po persku korona). Lata 50. oraz 60. były dla zespołu z Teheranu bardzo obfite w trofea, a klub stał się jednym z najsilniejszych w kraju.
Po islamskiej rewolucji w Iranie w 1979 roku nowo utworzony rząd przejął władzę nad drużyną i zmienił jej nazwę na Esteghlal, która używana jest do dziś. Słowo esteghlal w języku perskim oznacza niepodległość i zostało ono przyjęte, by raz na zawsze zapomnieć o królewskim reżimie, który panował w kraju w poprzednich latach. Okres porewolucyjny był dla klubu z Teheranu mniej udany, jednak mimo to udało im się w 1990 roku wygrać azjatycką ligę mistrzów. Ostatnimi czasy również nie radzą sobie najlepiej, a swój ostatni mistrzowski tytuł wygrali w 2013 roku. Esteghlal niemniej dalej pozostaje jednym z najsilniejszych irańskich klubów i regularnie melduje się w lidze mistrzów.
Persepolis – perscy hegemoni
Persepolis powstał w 1963 roku. Swój pierwszy tytuł wygrali już w 1971, jednak najważniejszym okresem dla tego zespołu były lata po rewolucji islamskiej. Podobnie jak w przypadku Esteghlal, władze nad klubem przejął rząd i zamierzał zmienić jego nazwę. Fani drużyny oraz jej piłkarze stanowczo nie zgodzili się na taki ruch, w wyniku czego zorganizowali wspólnie protest i nie pojawili się na kolejnym meczu, który oczywiście zakończył się walkowerem dla drużyny przeciwnika. W 1986 roku klub trafił w ręce ich poprzednich właścicieli, którzy bez konsultacji zmienili jego nazwę na Azadi (po persku wolność). Piłkarze jednogłośnie stwierdzili, że nie będą występować w klubie o takiej nazwie. Niedługo później właściciele stracili cierpliwość do prowadzenia zespołu i oddali go z powrotem rządowi. Nowi-starzy włodarze doszli wreszcie do porozumienia z piłkarzami i kibicami. Od tamtej pory klub nosił nazwę Piroozi (po persku zwycięstwo), jednak kibice mieli prawo nazywać go po staremu, czyli Persepolis.
Zobacz także: Piłkarskie wojny – Arabskie El Clasico
Mimo bardzo ciężkiego okresu, lata 80. były dla zespołu z Teheranu wyjątkowo udane. Udało im się wówczas między innymi wygrać pięciokrotnie irańską ekstraklasę. Okres ten był fundamentem dla kolejnych sukcesów. W latach 90. Persepolis stał się największym klubem w Iranie. Piłkarze z tego zespołu byli bardzo ważnym punktem reprezentacji narodowej. Ponadto ze szkółki Persepolis wywodzą się jedne z największych gwiazd irańskiej piłki, takie jak Ali Daei czy Mehdi Mahdavikia. Ostatnie lata są bardzo udane dla drużyny z Teheranu. W obecnych rozgrywkach pewnie zmierzają po obronę tytułu i powoli stają się hegemonem w krajowym futbolu.
Czerwono – niebieska wojna
Mecze pomiędzy Persepolis oraz Esteghlal to największe mecze derbowe w Iranie. Zaliczane są także do jednych z najważniejszych spotkań na świecie. Rywalizacja pomiędzy tymi zespołami jest bardzo gorąca nie tylko ze względu na to, że obydwie drużyny mają swoją siedzibę w Teheranie, ale przez to, że ma również podłoże społeczne. Persepolis bowiem na początku był wspierany głównie przez niższe klasy społeczne, a fani Esteghlal byli zazwyczaj wysoko postawieni i bogaci. Różnice między kibicami stały się przyczyną pierwszych aktów wandalizmu i zamieszek. Sytuację zaogniła się jeszcze bardziej w latach 80., kiedy to Esteghlal był krytykowany przez opinię publiczną za brak reakcji na zmianę nazwy klubu. Przez wiele lat pomiędzy kibicami tych drużyn dochodziło do starć na stadionach oraz na ulicach Teheranu.
Do najgorszych wydarzeń w historii doszło w 2000 roku. Podczas derbowego spotkania kilku piłkarzy wszczęło na boisku bójkę, która przerodziła się w prawdziwą wojnę na płycie boiska. Zamieszki szybko przeniosły się także na trybuny oraz ulice miasta, a kibice uszkodzili blisko 250 aut i autobusów oraz zniszczyli wiele sklepów. Teheran wówczas stał się polem bitwy, ale dla najzagorzalszych fanów wszystko było na porządku dziennym. Po zamieszkach wielu z nich trafiło do więzienia. Sprawiedliwość dosięgnęła także piłkarzy, którzy rozpoczęli bójkę. Trzech z nich trafiło za kratki na trzy dni, a czwarty został zawieszony na 18 miesięcy.
Persepolis i Esteghlal to dwa największe irańskie kluby, które cieszą się bardzo dużą liczbą fanów. Ich fankluby są obecne nie tylko na terytorium Iranu, ale także w USA i Europie. Bardzo ważnym okresem dla Czerwono-Niebieskich Derbów były lata 90. Wówczas spotkania pomiędzy Persepolis oraz Esteghlal zaczęły być transmitowane także poza granice kraju. Dzięki temu derby Teheranu jeszcze bardziej zyskały na popularności.
Ciekawostki
– Pomimo świetnego okresu Persepolis po rewolucji islamskiej, najbardziej utytułowanym klubem w Iranie jest Esteghlal. Na swoim koncie mają 34 krajowe tytuły.
– Na chwilę obecną w derbach Teheranu przewodzi Esteghlal, który wygrał 26 spotkań przeciwko Persepolis.
– W 1995 roku federacja piłkarska w Iranie ogłosiła, że derby Teheranu będą sędziowane przez arbitra z zagranicy. Ma to na celu uniknięcia wypaczenia wyniku spotkania oraz zmniejszenie presji.
– Aby uniknąć wydarzeń, jakie miały miejsce w 2000 roku, piłkarze Esteghlal oraz Persepolis zawsze dzień przed meczem jedzą wspólnie kolację.
– W 2012 roku włodarze aktualnego mistrza Iranu ogłosili, że jedyną i oficjalną nazwą klubu jest Persepolis.
Zobacz także: Piłkarskie wojny – Derby pod egidą Aresa
